Otvaranje klastera 3 za Srbiju malo vjerovatno zbog izostanka reformi i odnosa s Rusijom
Skoro otvaranje klastera 3 u procesu evropskih integracija Srbije nije vjerovatno, javio je dopisnik RTS-a iz Brisela. Njegovi izvori kao glavne razloge navode izostanak ključnih reformi, političku i društvenu krizu u zemlji, te odnos Srbije prema Rusiji, uključujući i najavljenu posjetu predsjednika Srbije Moskvi.
Nakon tri i po godine zastoja na evropskom putu, evropska komesarka za proširenje Marta Kos prošle sedmice pozvala je Srbiju da hitno sprovede dogovorene reforme.
Beograd poručuje da će evropske integracije biti prioritet nove vlade, ali sagovornici RTS-a u Briselu procjenjuju da skoro otvaranje klastera 3 nije izvjesno.
Glavni razlozi zastoja u pregovorima
Među ključnim razlozima za zastoj ističu se neprovođenje temeljnih reformi, unutrašnja politička i društvena kriza u Srbiji, kao i stav države prema Rusiji. Posebno se problematičnim smatra najavljena posjeta predsjednika Aleksandra Vučića Moskvi 9. maja, na Dan pobjede nad fašizmom u Drugom svjetskom ratu.
Tokom prošlosedmične posjete Beogradu, Marta Kos je pozvala vlasti da sprovedu reforme neophodne za otvaranje pregovaračkog klastera 3. Radi se o mjerama koje je Srbija preuzela još u novembru prošle godine, kroz neformalni dokument dostavljen državama članicama EU.
U dokumentu se navodilo da će Srbija do kraja prošle godine usvojiti tri medijska zakona, raditi na zakonu o biračkom spisku, te imenovati nove članove Regulatornog tijela za elektronske medije.
Propušteni rokovi i politički kontekst
Ovaj dokument trebao je poslužiti kao dokaz opredijeljenosti Srbije ka reformama i pomoći u donošenju odluke o otvaranju klastera 3 u decembru 2024. Međutim, to se nije dogodilo.
Naredni rok bio je kraj januara ili početak februara ove godine, ali ni tada najavljene reforme nisu provedene.
U međuvremenu su višemjesečni studentski i građanski protesti postali nezaobilazan faktor u odnosima Beograda i Brisela, izvještava RTS.
Uoči svoje posjete Beogradu, Marta Kos je izjavila da podržava demonstrante, navodeći da oni traže isto što i Evropska komisija.
– U pregovorima sa Srbijom zahtijevamo vladavinu prava, borbu protiv korupcije, transparentne javne nabavke, reformu medijskog zakonodavstva i izbornog sistema. Bez toga, Srbija ne može napredovati ka EU – poručila je tada Kos.
Odnosi s Rusijom dodatno komplikuju situaciju
Diplomatski izvori RTS-a navode da su protesti dodatno uticali na percepciju članica Evropske unije u vezi s otvaranjem klastera 3, jer mnoge smatraju da bi takva odluka usred društvene i političke krize poslala pogrešnu poruku.
Odnos Srbije prema Rusiji predstavlja drugi veliki problem. Najavljena Vučićeva posjeta Moskvi 9. maja i angažman ruske obavještajne službe FSB u izradi izvještaja o upotrebi zvučnog oružja protiv mirnih demonstranata u Beogradu 15. marta, dodatno su zabrinuli evropske partnere.
Prema riječima diplomatskih izvora, ovakvi potezi za brojne zemlje predstavljaju crvenu liniju koja gotovo onemogućava dalje razgovore o otvaranju klastera 3, prenosi RTS.
